Program Integracji Odruchów według INPP
w szkole Podstawowej im. Arkadego Fiedlera w Chomęcicach
jako metoda wspomagania rozwoju dzieci z trudnościami edukacyjnymi
Osiągnięcie odpowiedniego wieku oraz wysoki poziom inteligencji nie gwarantują, że dziecko będzie odnosiło sukcesy w nauce szkolnej. Równie ważne jest osiągnięcie rozwojowej gotowości do podjęcia nauki. Sukcesy w nauce szkolnej zależą w dużej mierze od sprawnego posługiwania się umiejętnościami motorycznymi.
W ostatnim czasie wielu specjalistów poszukuje nowych metod terapii, które byłyby skuteczne w leczeniu różnych zaburzeń. Prawdą jest, że istnieją różne metody pracy z zaburzeniami emocjonalnymi, poznawczymi i ruchowymi, ale ich skuteczność jest różna.
Zdarza się, że zajmujący się dzieckiem terapeuta ma przekonanie, że wybrał optymalną metodę pracy, gdyż uwzględnia ona wszystkie objawy, zaś innym razem istnieją trudności z doborem odpowiednich narzędzi. W tym drugim przypadku dziecko robi małe postępy lub nie robi żadnych i to może znaczyć, że należy uzupełnić ćwiczenia innymi lub zastosować nowe. Jedną z interesujących nowych metod jest praca z przetrwałymi lub niezintegrowanymi odruchami neurologicznymi Sally Goddard. Niezintegrowane lub przetrwałe odruchy to te, które powinny zaniknąć, a nadal występują, powodując zaburzenia różnych funkcji.
Co to są odruchy pierwotne?
W momencie narodzin dziecko ma minimalną kontrolę nad ruchami swojego ciała. W pierwszych tygodniach życia odruchy pierwotne pojawiają się jako niezależna od woli dziecka reakcja na pewne bodźce. Stopniowo przekształcają się one w bardziej zaawansowane umiejętności motoryczne. Wczesne odruchy zapewniają swego rodzaju trening dla wielu aspektów późniejszego funkcjonowania. Rozwój mózgu niemowląt w pierwszym roku życia powoduje, że połączenia do wyższych partii mózgu stają się silniejsze, a odruchy pierwotne są stopniowo zastępowane przez bardziej dojrzałe wzorce reakcji - odruchy posturalne. Te odruchy posturalne wspierają kontrolę równowagi, postawy i ruchu w środowisku opartym na oddziaływaniu grawitacji. Ich rozwój znajduje odzwierciedlenie w rosnącej możliwości niemowlęcia do kontrolowania swojego ciała, postawy oraz ruchów dowolnych.
Jeśli odruchy pierwotne nie wygasną, a odruchy posturalne nie wykształcą się do czasu, kiedy dziecko osiągnie wiek szkolny, to mogą one kolidować z rozwojem bardziej złożonych umiejętności. Poszczególne odruchy pierwotne, które pozostają aktywne u dziecka w starszym wieku, mogą mieć wpływ między innymi na:
- koordynację ręka-oko – trudności, takie jak zdolność do kontrolowania ramienia i dłoni podczas pisania;
- zdolność przekroczenia pionowej linii środkowej ciała – na przykład praworęczne dziecko może trudność z pisaniem po lewej stronie kartki;
- rozbieżność pomiędzy wypowiedziami ustnymi i pisemnymi;
- rozwój poprzecznych ruchów gałek ocznych – takich jak wodzenie wzrokiem, które jest niezbędne do czytania i pisania;
- kontrolę automatycznego utrzymania równowagi;
- dwustronną (bilateralną) integrację – zróżnicowane i zintegrowane wykorzystanie obu stron ciała;
- rozwój lateralizacji – na przykład skrzyżowaną lub nieustaloną.
- integrację górnych i dolnych części ciała – na przykład podczas pływania,
- postawę podczas siedzenia – skłonność do pokładania się na biurku,
- umiejętność usiedzenia w jednym miejscu,
- koncentrację uwagi, ale także na:
- moczenie nocne,
- skrzywienie kręgosłupa – skoliozę.
- problemy posturalne – szczególnie podwyższone lub obniżone napięcie mięśniowe,
- tendencję do chodzenia na palcach,
- równowagę,
- chorobę lokomocyjną,
- trudności w zakresie oceny kierunku i przestrzeni,
- ruchy gałek ocznych – wpływające na czytanie,
- percepcję wzrokową – wpływające na czytanie i pisanie,
- niechęć do aktywności fizycznej – szczególnie podczas WF.
- nadwrażliwość,
- słabą kontrolę impulsów,
- nieumiejętność ignorowania bodźca – wpływ na koncentrację uwagi, zwiększenie rozpraszalności,
- przeciążenie sensoryczne,
- lęk,
- labilność emocjonalną,
- niedojrzałość emocjonalną i społeczną.
W celu zminimalizowania ww. trudności rozwojowych uczniów oraz wspomagania ich rozwoju neuromotorycznego w Szkole Podstawowej w Chomęcicach od września br. wprowadzono Metodę Integracji Odruchów wg programu Sally Goddard – Blythe. Program ten opiera się na powtarzaniu naturalnych, prawidłowych wzorców ruchowych, jakie wykonuje dziecko w pierwszym roku życia. Ćwiczenia są dostosowane do grupy. Polegają one na codziennym wykonywaniu 2 – 4 ćwiczeń pod okiem terapeuty. Ćwiczenia są przez niego modyfikowane po ok. 4-6 tygodniach a cały program terapeutyczny trwa ok.10 miesięcy.
Magdalena Wasielewska
(szkolny pedagog)